uitgangspunten:

	In de jaren vijftig van de vorige eeuw heeft DMC een boek uit gegeven met Assisi borduurwerk patronen. Ik heb de Duitse uitgave "Assisi stickereien" in bezit.
	Uit diezelfde tijd is er op zijn minst één Italiaanse uitgave van Ancora, "Punto Assisi e Punto Scritto".
	In Assisi is nog altijd "Punto Assisi" te koop, een Italiaanse uitgave (1998) van Minerva, ook met patronen. In deze stad wordt ook kant en klaar borduurwerk (enige tientallen patronen) te koop aangeboden.
	In 1988 is een boek uitgegeven van Eva Maria Letzner in een Engelstalige versie van het oorspronkelijk Duitse origineel bij uitgeverij Batsford met de titel "Assisi embroidery".

Er zijn nogal wat patronen, die in twee en soms zelfs in drie van de bovenstaande uitgaven voorkomen. Vrijwel alle patronen uit de uitgave van Ancora zijn uniek en ook qua stijl staat deze uitgave enigszins apart.

Het leidt geen twijfel dat de patronen in deze publicaties gebaseerd zijn op, en vaak identiek zijn met, de patronen van rond 1900, toen er een opleving van borduurwerk maken in en rond Assisi plaats vond (zie: geschiedenis). Vermoedelijk bestonden er in die tijd ook nog wat ingewikkelder patronen. Kent u er of heeft u voorbeelden: ze zijn zeer welkom.

De informatie uit het bovenstaande gebruik ik voor de stijlkenmerken:

	Het is aftelbaar borduurwerk.
	Van de motieven worden de contouren geborduurd, met slechts weinig details binnen deze contouren. De achtergrond wordt opgevuld.

Deze kenmerken komen vaker bij borduurwerk voor. De volgende kenmerken zijn het belangrijkst en hiermee is deze stijl ook direct te onderscheiden van ander borduurwerk.

	De motieven: dierfiguren, waaronder veel vogels en dieren met een mythisch karakter. Vaak roepen deze associaties op met een bestaande diersoort. Soms lijkt het een geheel nieuw specimen. Ze roepen nogal eens iets op van woest of gemeen of ondoorgrondelijk. De rest van de motieven lijken op bloemen, takken, bladeren, vruchten. Ook komt er vaak, ter scheiding van twee gespiegelde motieven een kandelaberachtig motief voor.
	De vlakverdeling: motieven zijn zo geplaatst en grijpen zo op elkaar in dat er nergens grote lege delen zijn. Motieven worden gebruik om een verbinding te maken tussen de verschillende delen van het ontwerp. Dit is vaak uitzonderlijk fraai gedaan en levert mooie "kijkrichtingen" op. Het ontwerp is vrijwel altijd bedoeld voor herhaling.
	Er worden twee kleuren gebruikt. Één voor de contouren en een voor de achtergrond. De contouren worden in een rechte steek gemaakt, de achtergrond in kruissteek ( Er zijn ook voorbeelden met een verlengde kruissteek).

Voorbeeld van een mythisch dier

Nog meer kenmerken:

	Doorgaans is er een rand rondom of onder en boven langs het ontwerp. Ook hier een herhaling van motieven. Deze zijn geometrisch of doen in de verte denken aan bloemen, planten. Deze rand wordt gewerkt in een rechte steek met soms hier en daar een kruissteek. De kleur is vrijwel altijd dezelfde als die van de achtergrond.
	De ontwerpen uit de Italiaanse uitgave van de jaren zestig hebben vaak ook geometrische motiefjes in het hoofdontwerp. Nog kenmerkender is dat de contouren van de motieven vaak uitsluitend met horizontale en verticale steken zijn gemaakt, met vaak op een of twee plekken een diagonale steek als om te laten zien dat de ontwerper heus wel weet dat dat ook mogelijk is. Hieronder een voorbeeld.

Een borduurstuk naar een patroon uit "punto Assisi e punto scrittto"
De contouren bestaan uit horizontale en verticale steken op enkele uitzonderingen na:
bij de kop van de adelaars komen een paar diagonale steken voor.

Toevoeging in 2008

Sinds 2007 ben ik in het bezit van de "guida practica per l'insegnamento del punto di Assisi" van Chiara Cernetti Battistelli, een uitgave uit 1925, met meer dan 150 grote en kleine ontwerpen. Veel ontwerpen uit de hierbovenstaande boeken zijn in dit prachtige boek terug te vinden. Maar er zijn ook nog vele andere ontwerpen. Er staan prachtige zeer mysterieuze en tamelijk primitieve ontwerpen in. Volgens dit boek grijpen de motieven terug op ontwerpen uit de 13de en 14de eeuw (de meer primitieve, hoekiger ontwerpen, zie afbeelding hieronder) en uit de 15de en 16de eeuw (eleganter en meer herkenbaar, zie afbeelding hieronder)

Ontwerp voor Assisi borduren naar een vroeg voorbeeld

Ontwerp voor Assisi borduren naar een later voorbeeld

Ook is in 1925 het boek Punto Assisi van Adèle della Porta uitgegeven. Het kwaliteitsverschil met het boek van Battistelli is opvallend: weinig krachtige motieven met slappe contouren en geen contourrand in een contrasterende kleur ( zie afbeelding hieronder) of een rand om de motieven in steelsteek, waardoor de motieven te glad, te simpel en te lievig worden en de kleur van deze rand is ook niet al te geslaagd (zie afbeelding hieronder).

Uit het boek van Adèle della Porta

Uit het boek van Adèle della Porta

nieuwe ontwerpen

Op een enkele site kun je een foto vinden van een eigen ontwerp wat volgens de ontwerper in de Assisi's borduurstijl is gemaakt. Afgezien van dat de achtergrond is geborduurd en van de motieven alleen de contouren heeft het niets van doen met Assisi's borduurwerk. Er is geen relatie tussen de motieven, die als los zand in het stuk hangen, geen diermotieven of geen rand. Kortom alle kenmerken, die de stijl zo krachtig en toch gracieus maken ontbreken.